خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: محمدمهدی سیدناصری مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین الملل کودکان به‌تازگی در مطالعه فضای مجازی و شبکه اجتماعی اینستاگرام یادداشتی نوشته که عنوان «نقش سلبریتیسم اینستاگرامی در سبک زندگی کودکان ایران» بر پیشانی آن قرار دارد.
این مطلب برای انتشار در اختیار خبرگزاری مهر قرار گرفته است.
در ادامه مشروح این یادداشت را می‌خوانیم؛
امروزه دنیای انسان‌ها متفاوت از گذشته و تحت‌تأثیرِ شگفت‌انگیز فناوری و پیشرفت اداره می‌شود. باید گفت این تکنولوژیست که به صورت کلان‌روایتِ دنیای ما، با پیشرفت‌های شگرف، زندگی بشری را دچار تغییرات فوق‌العاده کرده است. امروزه بیشتر افراد به شبکه‌های مجازی دسترسی دارند و از محتوای ساخته شده در آن‌ها نیز مطلع هستند و بخش زیادی از وقت روزانه خود را در این محیط سپری می‌کنند. همه‌گیری بیماری کرونا و استفاده‌ی بیشتر از فضای مجازی در تولید، انتشار و انتقال اطلاعات آموزشی و سرگرمی، سطح دسترسی بر محتوای برخط برای اقشار مختلف جامعه از جمله کودکان را افزایش داده است. این عوامل و بیش از آن سبب شده تا آدمی نظاره‌گر تولد نسلی باشد که از کودکی با پیشرفت اینترنت و فناوری در زندگی روبه‌روست و در عین حال، این شرایط بستری برای محدود شدن یا نقض حقوق افراد از جمله کودکان را ایجاد کرده است.
کودکان که سرمایه‌های یک جامعه‌اند و بخش عمده جمعیتی را تشکیل می‌دهند بسیار مهم‌اند که الگوهای شخصیتی این کودکان باتوجه به کثرت و تنوع محتواهای تولید شده توسط رسانه‌ها چه کسانی‌اند و از چه الگویی برای تعیین چشم انداز آینده خود پیروی می‌کنند. در گذشته نهاد خانواده بیشترین نقش را در شکل‌گیری هویت کودکان ایفا می‌کرد و آنان نیز بخش زیادی از وقت خود را همراه با خانواده سپری می‌کردند، اما امروزه شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها، جایگزین والدین شده‌اند و کودکان بخش وسیعی از زمان خود را درشبکه‌های مجازی از جمله اینستاگرام و تیک‌تاک و یوتیوب و آپارات صرف می‌کنند و هویت آن‌ها نیز بی تاثیر از شبکه‌های مجازی که دنبال می‌کنند نیست.
شبکه مجازی اینستاگرام که یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در ایران است، سلبریتی‌ها نیز بخشی از بیشترین فعالیت کننده‌های اینستاگرامی هستند که به‌طبع شهرتی که دارند مورد توجه کودکان قرار می‌گیرند و آنان با دیدن رفتارها و اعمالی که سلبریتی‌ها انجام می‌دهند ممکن است آن‌ها را به‌عنوان الگو برگزینند و در صدد عمل و تقلید از سلبریتی‌ها برایند، سلبریتی‌ها کسانی هستند که براساس یک کار موفق در حوزه‌های مختلف هنری، رادیو، تلوزیون، ورزش، موسیقی و.... به شهرت دست یافته‌اند و مشهور شده‌اند و عده‌ی بسیار زیادی از مردم آن‌ها را می‌شناسند و در میان عموم مقبولیت دارند. در این میان کودکان و نوجوانان نسل زِد و آلفا یکی از حساس‌ترین گروه‌های سنی بخش بسیاری از مخاطبان سلبریتی‌ها را تشکیل می‌دهند. حال پرسش این است که آیا نقش نقش سلبریتی‌های فضای‌مجازی در سبک زندگی و هویت‌سازی برای کودکان و نوجوانان نسل زد و آلفا ایران به‌مثابه شمشیر دولبه (مثبت-منفی) می‌توان متصور بود؟
تغییر نگرش به سمت نگرش انسانی منجر می‌شود که سلبریتی‌ها در جهت کمال انسانی و الهی حرکت و جامعه را نیز با خود هم مسیر کنند. کودکان و نوجوانان نسل زد و آلفا به‌تناسب سنی که در آن قرار دارند با مسائلی همچون هویت و پاسخ به پرسش کیستی روبرو می‌شوند که برای پاسخ به این سوالات متاثر از متغیرهای درونی و بیرونی هستند، از جمله این متغیرهای بیرونی (محیطی) شبکه‌های اجتماعی همچون اینستاگرام است و به‌خصوص فعالیت‌های سلبریتی‌ها در اینستاگرام که نوجوانان آن‌ها را به‌عنوان مرجع و الگویی برای خود قرار می‌دهند. در نتیجه سلبریتی‌ها افرادی هستند که عمل آن‌ها بر روی کودکان به‌عنوان الگو تاثیرگذار است.
نظر شما